4. Welke groepen in de samenleving zijn kwetsbaar voor eenzaamheid

Ieder mens ervaart wel eens eenzaamheid. Het is namelijk een gevoel dat biologisch in de mens zit. Wel zijn er een aantal groepen in onze samenleving die kwetsbaarder zijn voor het ervaren van eenzaamheid.

4.1 Ouderen

De meest bekende risicogroep zijn de ouderen. Veel ouderen ervaren regelmatig eenzaamheid, doordat ze bijvoorbeeld een levenspartner hebben verloren of hun eigen vrienden ‘overleven’ en daardoor minder of vrijwel geen social contact hebben dan gewenst. In bijlage 3 hieronder⁸ zien we een erg grote toename in het percentage van mensen die zich eenzaam voelen bij 75 jaar of ouder ten opzichte van 45 tot 75 jaar. Helaas kunnen we grote levensgebeurtenissen niet veranderen en daarom ook moeilijk steun bieden aan ouderen. Zoals ik al eerder heb verteld, ontstaat eenzaamheid meestal door meerdere factoren. We kunnen dus wel proberen ouderen steun te bieden op sociaal niveau. Dat kan iedereen doen. Als we in het openbaar zijn, kunnen we eens een gesprek aangaan met een oudere man/vrouw, of we kunnen onze opa of oma opbellen om even een praatje te maken en wie weet maken we zo de dag van diegene een stukje beter.

4.2 Autisme

Voor patiënten in het Autisme Stoornis Spectrum (ASS) is het vaak veel lastiger om sociale contacten te maken of te behouden. Dit komt doordat mensen met ASS goed alleen kunnen zijn, maar het betekent niet dat ze daardoor geen behoefte hebben aan sociaal contact. Het grootste gedeelte van mensen met autisme heeft evenveel behoefte aan sociaal contact als anderen, zij moeten er alleen meer moeite voor doen.

4.2.1 Pesten

Het komt veel voor dat kinderen met autisme gepest worden, doordat ze niet in het algemene plaatje passen. Hierdoor hebben mensen met autisme geen sociaal contact, of veel minder dan dat ze in werkelijkheid zouden willen hebben.

4.2.2 Prikkels

Wat bij mensen met autisme ook bijdraagt aan hun beperking van sociale interacties, zijn hun onder- of overgevoeligheid voor zintuigelijke prikkels. Ook hebben ze vaak een voorkeur naar hoe ze het sociale contact invullen. Zo praten ze vaak veel liever over een onderwerp waar ze beiden hoge interesse voor hebben of verrichten ze liever een gezamenlijke activiteit, zoals het spelen van spelletjes of wandelen. Zodra de ander niet altijd dezelfde interesses heeft, kan behoefte aan sociaal contact minder worden. Mensen kunnen het als een last ervaren. Uiteindelijk kunnen deze tekorten aan sociale interacties leiden tot eenzame gevoelens.

4.3 LHBTI’s

Een andere groep in onze samenleving die meer risico lopen om zich eenzaam te voelen, zijn mensen die deel maken van de LHBTI+ (Lesbische vrouwen, Homoseksuele mannen, Biseksuelen, Transgender- en Interseksuele personen) groep. Er zijn veel mensen die niet uit de kast durven te komen doordat ze zich niet veilig voelen of bang zijn niet geaccepteerd te worden door de omgeving waarin zij zich bevinden.

Een oorzaak hiervan is dat er in de huidige maatschappij ideeën en beelden zijn van hoe een man of vrouw er uit moet zien of zich zou moeten gedragen. Als je hier niet aan voldoet, val je dus al snel uit de groep en wordt er raar naar je gekeken. Gelukkig is Nederland wel al veer verder in het accepteren van LHBTI’s dan andere landen, waar het bijvoorbeeld zelfs verboden is om er deel van te zijn.

Mensen worden in landen, zoals Rusland, Marokko en Turkije, in een hoekje gedrukt en worden geforceerd aan de normen van de samenleving te voldoen. In veel gevallen kunnen dit ongemakkelijke situaties veroorzaken, omdat mensen zich moeten afbeelden als iemand die ze niet zijn van nature.

Religieuze mensen accepteren ook veel minder snel LHBTI’s, omdat het tegen hun geloof in gaat. Veel Nederlanders met bi-culturele achtergrond, zoals mensen met Turkse of Marokkaanse achtergrond, geven ook aan dat ze het vallen op hetzelfde geslacht verkeerd vinden.

LHBTI’s hebben dus meer kans om zich eenzaam te voelen doordat ze nog niet door de gehele samenleving geaccepteerd zijn. Tegenwoordig zijn er steeds meer LHBTI-emancipatie partijen en richten organisaties als ING, TNT en IBM ook pride platforms op. Hun doel is om zo de emancipatie van LHBTI-werknemers te stimuleren en de zichtbaarheid te vergroten een prettige werksfeer te creëren voor alle LHBTI’s die daar werkzaam zijn.⁹